کبد چرب چیست؟ | Fatty Liver
به جمع شدن چربی در سلول‌های کبد بیماری کبد چرب “fatty liver” می‌گویند که تشخیص آن با ملتهب شدن کبد مشخص میشود.
کبد دومین عضو بزرگ در بدن انسان است و بودن چربی در کبد طبیعی است که اگر مقدار و میزان آن از 5 تا 10 درصد وزن کل کبد بیشتر شود فرد دچار بیماری کبد چرب میشود.
کار کبد چیست ؟ : مسئولیت کبد صاف کردن مواد نوشیدنی و خوراکی از مواد مضر است که همچون یک فیلتر مضرات آنها را گرفته و بدون آسیب رسانی به بدن آن را وارد دیگر سیستم‌های بدن می‌کند. کبد می‌تواند به طور طبیعی توسط سلوها خود را ترمیم و پاکسازی کند ولی با افزایش رسوب چربی این کارکرد دچار اختلال میشود و فرد دچار این بیماری میشود.
متاسفانه این بیماری علائم و نشانه‌های خاصی ندارد ولی با عدم توجه به آن و پیشروی، یعنی به مرور زمان که چربی در کبد رسوب کند، کبد دچار سوء هاضمه میشود یا همان کبد چرب میشود.
10 تا 20 درصد مردم کشور آمریکا که سه برابر کشور ایران جمعیت دارد به کبد چرب دچار هستند و در ایران این آمار بالای 40 درصد است !.
علل ایجاد کبد چرب چیست؟
یکی از عمده دلایل ابتلا به کبد چرب در جهان مصرف بیش از حد الکل است ولی عوامل متعددی مانند : اختلالات بالینی مانند دیابت، فشار خون بالا، بارداری، چاقی و سوء تغذیه در ابتلا به آن تاثیر گذار هستند که به آن “کبد چرب غیر الکلی” می‌گویند. البته عوارض جانبی بعضی داروها مانند آسپرین “Aspirin” و تتراسایکلین “Tetracycline” نیز موجب رسوب چربی در کبد میشود.
نشانه و علائم کبد چرب و تشخیص
اکثر مبتلایان دارای علامت نیستند، گاهی فرد از درد شکم در ناحیه کبد احساس درد و پری می‌نماید و به ندرت احساس ناراحتی در قسمت فوقانی و راست شکم و خستگی وجود دارد. گاهی به دنبال بررسی‌های اتفاقی آزمایشگاهی (مانند بررسی‌های استخدامی) کشف میشود. در بررسی‌های معمولی، آنزیم‌های کبدی افزایش یافته‌اند و در صورت شک به این اختلال اقدام‌های بعدی برای کشف علت زمینه‌ای و بررسی سایر علل بیماری کبدی ضروری است. آزمایش‌های لازم برای قند و چربی‌های خون و همچنین برای ویروس‌های هپاتیتی ضروری است. با مطالعات تصویربرداری مانند سونو گرافی، تجمع چربی در کبد نشان داده میشود. اگر تمامی راه‌های منتهی به تشخیص میسر نباشد و نیز گاهی برای اثبات تشخیص، نمونه برداری از کبد و مطالعه میکروسکوپی بر روی آن لازم است، ولی گاهی نمونه برداری انجام نمی‌شود و بیمار به مدت ۶ ماه تا یک سال از نزدیک زیر نظر گرفته میشود تا طبیعی شدن آنزیم‌های کبدی به دنبال درمان اختلالات زمینه ساز اثبات گردد.
- تهوع
- ضعف عمومی
- کاهش وزن و اشتها
- خستگی و بی حالی
- درد در مرکز و یا سمت راست بخش بالای شکم
انواع کبد چرب
کبد چرب غیر الکلی : هنگامی که کبد دچار ناتوانی در شکستن چربی ها می شود و موجب جمع شدن چربی در بافت های کبد می شود. در این نوع بیماری میزان چربی 10 درصد یا بیشتر از وزن کبد حاوی چربی می شود. این نوع خود به چندین دسته تقسیم می شود و در صورت شدیدتر شدن موجب سیروز کبدی یا زخم و نارسایی کبدی می شود.
کبد چرب الکلی : این نوع به اولین مرحله های بیماری کبدی الکلی است که در این حالت کبد قادر به شکستن چربی ها نیست و درمان کبد چرب الکلی با ممانعت از خوردت الکل به آرامی صورت می پذیرد و در صورت ادامه به این رویه فرد دچار سیروس کبدی می شود.
کبد چرب بارداری : این نوع از کبد چرب خیلی کم رخ می‌دهد ولی زمانی رخ می‌دهد که چربی در دوران بارداری در کبد جمع میشود که در این صورت برای مادر و جنین بسیار خطرناک است و مادر باردار دچار نارسایی کبد، نارسایی کلیه، عفونت شدید یا خونریزی میشود. این بیماری چندان شناخته شده نیست و محققان با مشاهده مادران باردار مبتلا به این بیماری متوجه شدند که این بیماری در سه ماه سوم رخ می‌دهد و علائمی مانند : حالت تهوع و استفراغ، درد در قسمت بالایی سمت راست شکم، زردی و کسالت عمومی دارد. بهبودی کبد چرب بارداری پس از زایمان حاصل میشود.
درمان کبد چرب
برای درمان و بهبود کبد چرب باید اختلالات زمینه‌ساز درمان شوند. در حال حاضر درمان بر روی مهار مشکلات طبی و اختلالاتی که زمینه ساز کبد چرب هستند، متمرکز است. داروهای جدید مختلفی مانند متفورمین برای درمان کبد چرب عرضه شده‌اند که تأثیر قطعی آنها ثابت نشده است.
ورزش روزانه و مصرف مرتب میوه و سبزیجات اثرات مفیدی بر روی این بیماری دارند. کاهش تدریجی وزن در افراد چاق لازم و مفید است، ولی کاهش ناگهانی وزن، این اختلال را تشدید می‌کند. در کبد چرب مقاومت به انسولین شایع بوده و داروهایی که مقاومت به انسولین را درمان میکنند مانند متفورمین موجب بهبود آنزیم‌های کبدی می‌شوند. ویتامین E با دوز 400 میلی‌گرم در روز باعث کاهش آسیب به سلول‌های کبدی و بهبود آنزیم‌های کبدی میشود، ولی چون با خطر افزایش بیماری‌های قلبی همراه است، مصرف دراز مدت آن توصیه نمی‌شود. در کودکان علل زمینه‌ای شامل دیابت، سوء جذب چربی، چاقی، ماراسموس، کواشیورکور، بیماری ویلسون، سیستیک فیبروزیس، باید مهار و درمان شود.
- ورزش
- کاهش وزن
- ترک مخدرات
- مصرف سیر و پیاز, چغندر , کلم و..
- مصرف ویتامین E البته به اندازه و با مشورت با پزشک
- خودداری از مصرف خودسرانه دارو در زمان هر نوع بیماری
- داروهایی که مقاومت به انسولین را درمان میکنند مانند متفورمین
- داشتن رژیم غذایی مناسب به خصوص رژیم غذای حاوی میوه ها و سبزیجات و غذاهای کم چرب
- مصرف آب لیمو ترش در آب داغ البته این روش برای افرادی که مشکل معده دارند توصیه نمی شود
- خودداری از مصرف مواد غذایی فریز شده – زود پز شده – ترشیجات – رب – سس ها – نمک زیاد – چای پر رنگ – فست فودها – آب همراه غذا – دوغ همراه غذا -تنقلات شور – روغن های سرخ کردنی – لبنیات پر چرب و …
رژیم غذایی کبد چرب
اولین قدم کنترل چربی خون است که می بایست روغن مایع، شکر و شیرینی، نوشابه و بستنی و … را از رژیم غذایی خود حذف کنید و مصرف مواد خوراکی حاوی فیبرهای محلول مانند حبوبات و سیب و غیره را افزایش دهید چراکه، موجب کاهش جذب چربی و کلسترول در دستگاه گوارش می شوند.
مصرف محدود مواد نشاسته ای-کاهش مصرف کربوهیدرات ها از جمله قند ساده-نان-ماکارونی-کیک ها- بیسکویت ودسرها توصیه میشود.
افزایش مقدار سبزی ها ومیوه های خام وفیبر ها
استفاده از آب سبزیجات
اجتناب از غذا های سرخ شده و آماده وهر گونه مارگارین
اجتناب از مواد لبنی که شامل:شیر-پنیر-خامه-بستنی- ماست
استفاده از محصولات سویا شیر و بنیر سویا برای جبران کلسیم شیر
اجتناب از مصرف نوشابه ها
نوشیدن دو لیتر یا ۸ لیوان آب در روز
استفاده از منابع غنی ویتامین ث و سلنیوم (یک توضیح اضافه این که مقدار کم سلنیوم مورد نیاز افراد سالم، در غذاهای دریایی، مانند میگو و ماهی وجود دارد.)
مواد غذایی مفید برای کبد
خوردن بعضی از گروه های خوراکی سبب کارکرد بهتر کبد می شود که موجب افزایش انرژی فرد نیز می شود.
غذاهای مفید برای کبد به دو گروه عمده تقسیم می شوند:
- مواد غذایی که فرآیند سم زدایی و تصفیه کبد را افزایش می دهند.
- مواد غذایی غنی از آنتی اکسیدان که در طی فرآیند سم زدایی از کبد محافظت می کنند.
- سیب
- چغندر
- سیر و پیاز
- آرتیشو (کنگر فرنگی):
- آب لیمو ترش تازه در آب داغ
- سالاد سبزیجات برگی شکل تند
- انواع کلم (مثل بروکلی، گل کلم، کلم قمری، کلم پیچ و کلم بروکسل)
میوه های غنی از آنتی اکسیدان : بر اساس مطالعاتی مشخص شده که میوه های زیر بیشترین مقدار آنتی اکسیدان ها را دارند که به ترتیب غنای آنتی اکسیدانی عبارتند از:آلو- کشمش- زغال اخته- شاتوت- توت فرنگی- تمشک- پرتقال- گریپ فورت سرخ- طالبی- سیب و گلابی.در طی فرآیند سم زدایی یا تصفیه کبد ، تعداد زیادی رادیکال آزاد تولید می شود که برای سلامت کبد مضر هستند. آنتی اکسیدان ها از کبد در برابر آسیب رادیکال های آزاد، محافظت می کنند.
عوراض کبد چرب
در اکثر بیماران مبتلا به کبد چرب، مشکل جدی برای کبد ایجاد نمی‌شود. کبد چرب از نظر بالینی یک اختلال پایدار و ساکت شناخته شده و در بیشتر موارد سبب اختلال شدیدی در کبد نمی‌شود و با درمان بهبود می‌یابد؛ ولی در تعداد اندکی از بیماران با گذشت زمان بافت جوشگاهی و فیبروز در کبد ایجاد شده و در نهایت سیروز و نارسایی کبد ایجاد میشود. چون پیش بینی مسیر بیماری در یک فرد و این که در کدام بیمار پیشرفت خواهد کرد، مشکل است، درمان و کنترل آن برای همه مبتلایان الزامی است.
گردآوری اختصاصی : وب سایت بروز – پزشکی و سلامت – بیماری ها – کبد چرب
کبد چرب درمان گیاهی, کبد چرب گرید 2, کبد چرب گرید 1, عوارض کبد چرب, رژیم غذایی کبد چرب, انواع کبد چرب, کبد چرب چیست, تشخیص کبد چرب