سرماخوردگی چیست؟ و راه های درمان آن

سرماخوردگی

سرماخوردگی “common cold” از جمله شایع‌ترین بیماری‌های واگیردار دستگاه تنفسی است که در همه جای دنیا دیده می‌شود و بعد از ابتلا با ایجاد حالت سستی و خستگی، احساس سرما، عطسه و سردرد، گرفتگی و آبریزش بینی و تب ادامه می‌یابد و معمولاً هفت تا ده روز بعد برطرف می‌شود و برخی علائم ممکن است تا سه هفته طول بکشد.

سرماخوردگی | common cold

شروع فصل‌های سرماخوردگی بیشتر در زمستان، اوایل پاییز در هنگام باز شدن مدارس، و بهار است. بیش از 200 نوع ویروس سرماخوردگی شناخته شده که با اثر روی دستگاه تنفسی موجب این بیماری می‌شوند. شیوع سرماخوردگی از دو طریق تنفس کردن، عطسه و سرفه‌های پخش شده در هوا و از طریق تماس و لمس اشیاء آلوده صورت می‌پذیرد مانند: خوردن با لیوان یا قاشق فرد آلوده یا لمس کردن کتاب دست دادن یا لمس صورت بیمار. دقت کنید ویروس‌هایی مانند راینو ویروس (Rhinovirus – ویروس سرماخوردگی انسانی) می‌توانند تا 18 ساعت در محیط زنده بمانند و آماده آلوده کردن باشند.

بینی و چشم اصلی‌ترین مکان‌های انتقال ویروس سرماخوردگی است، پس بعد از لمس دست اشخاص مبتلا به سرماخوردگی بدون اینکه بدن خود را لمس کنید دست‌های خود را با صابون یا ماده بهداشتی بشویید.

اثرات سرما خوردگی بسته به نوع آن می‌تواند تا یک هفته حتی بیشتر ادامه داشته باشد. عدم توجه به سرما‌خوردگی می‌تواند زمینه ساز بروز بیماری‌های خطرناک دیگر باشد.

انواع سرماخوردگی

سرماخوردگی فقط مختص به اعضای سر و گردن نیست، بیشتر اعضای بدن مانند » عضلات چشم، پیشانی، فرق سر، گلو، پشت سر، عضلات گردن،حنجره ،و لوزه‌ها می‌توانند به تنهایی سرما بخورند، و همین موجب سردرگمی بیمار شود. از دیگر انواع سرماخوردگی، سرماخوردگی سینوزیت‌ها و سرما خوردگی ماهیچه‌های چشم.

علائم سرما خوردگی

بعد از 16 ساعت از وارد شدن ویروس علائم خود را نشان می‌دهند، که رایج‌ترین علائم سرماخوردگی : سرفه، آبریزش بینی، گرفتگی بینی و گلودرد است و علائم دیگر شامل درد عضلات، خستگی، سردرد، و بی‌اشتهایی هستند. تب در بزرگسالان کمتر دیده می‌شود ولی در کودکان و نوزادان رایج است. سرفه در کودکان می‌تواند تا 10 الی 25 روز ادامه داشته باشد.

2 تا 4 روز بعد بیماری شدیدتر می‌شود و ظرف 7 تا 10 روز و در کمتر بیماران تا 3 هفته، رو به بهبودی می‌روند. واکنش هایی مثل ترشحات معمول و طبیعی بینی و خلط گلو اولین خطوط دفاعی بدن در برابر ویروس‌های سرماخوردگی است.

در سرماخوردگی نواحی سر و گردن و نواحی قفسه سینه، شکم، پشت و پهلوها : علائمی مانند سرفه, آب ریزش بینی، تب، سرگیجه، خستگی، حالت تهوع و … رخ می‌دهد. مثلا در صورت کاهش رطوبت میکروب ها دوام بیشتری دارند.

در سرماخوردگی نواحی دست و پاها : دردهای مفصلی، دردهای موضعی، دردهای خطی و دردهای التهابی ایجاد می‌شود که در صورت عدم توجه می‌تواند منجر به آسیب دیدن کلیه‌ها، مشکل در سیستم عروقی، سینوزیت، برنشیت و غیره شود، که باید در پیشگیری از سرماخوردگی جدی‌تر باشیم.

علت گرفتگی بینی به علت متورم شدن رگ‌های درون حفره بینی است. حفره سینوس ها نیز می‌توانند از ویروس‌های زیادی پر شوند و منجر به سینوزیت و عفونت گوش میانی کودکان شود.

علت سرفه کردن نیز به دلیل عفونی و متورم شدن گلو، نای و مسیرهای هوایی تحتانی است که سرفه خشک نشان دهنده ملتهب شدن راه هوایی فوقانی و سرفه‌های خلط دار نیز مشخص کننده التهاب راه هوایی تحتانی است.

تشخیص سرماخوردگی

تشخیص بیماری سرماخوردگی از آنفلوآنزا هم مشکل‌تر است. در بیماری آنفلوانزا علائم واضحی مانند سردرد، درد عضلات و تب که شدت دارد وجود دارد در صورتی که در سرماخوردگی این شدت می‌تواند خیلی کم یا بسیار بیشتر باشد.

بدن انسان با تولید پادتن می‌تواند براحتی با یک نوع از سرماخوردگی مقابله کند، ولی به علت وجود 200 نوع شناخته شده از ویروس‌های سرماخوردگی مقابله به آن برای بدن کار بسیار مشکلی است و گاها زمان زیادی طول می‌کشد.

درمان سرماخوردگی

درمانی برای سرماخوردگی بطور قطع وجود ندارد ولی با مصرف یکسری داروها و رعایت نکات پزشکی و تغذیه سالم می‌توان در جهت بهبودی موقت آن گام‌های مهمی برداشت. درمان‌هایی که از گذشته انجام می‌شده مانند؛ استراحت کافی، نوشیدن مایعات برای حفظ آب بدن، و قرقره با آب ولرم و نمک اقداماتی است که می‌تواند در بهبود حال بیمار تاثیرگذار باشند.

درمان دارویی سرماخوردگی

داروهای سرما خوردگی که در زیر به آنها اشاره می‌کنیم دارای عوارض جانبی مخصوص خود هستند. لطفا سعی کنید با تجویز پزشک یا از مسئول متخصص داروخانه در مورد چگونگی مصرف و در صورت داشتن بیماری یا شرایط خاص مانند مادران شیرده با توضیح کامل قبل از مصرف اطمینان  کامل به عمل آورید.

• استامینوفن “Paracetamol” – آسپیرین “Aspirin” – ایبوپروفن “Ibuprofen” : این داروها برای مسکن تجویز می‌شوند و می‌توانند برخی علائم سرماخوردگی از جمله تب را برطرف کنند.
• فنیل افرین “Phenylephrine” و سودوافدرین “Pseudoephedrine” : از داروهای خوراکی هستند و برای رفع گرفتگی بینی کاربرد دارند.
• اسپری فنیل افرین “Phenylephrine” : این اسپری هم برای کم کردن گرفتگی بینی است.
• کلرفنیرآمین “Chlorphenamine” و دیفن هیدرامین “Diphenhydramine” : برای جلوگیری از آبریزش بینی و عطسه مفید هستند.
• دکسترومتورفان “Dextromethorphan” : ضد سرفه بوده و تاثیر خیلی خوبی دارد.
• گایافنزین “Guaifenesin” : برای برطرف کردن خلط گلو و سینه کاربرد دارد.

دقت کنید مصرف این داروها برای درمان سرماخوردگی کودکان و بزرگسالان یکسان نیست. داروهای کودکان بر اساس وزن و سن آنها مشخص می‌شود. در داروهای سرماخورگی کودکان به علت ضعیف بودن آنها نسبت به بزرگسالان دوزهای کمتری در بعضی داروها بکار برده شده. مثلا دوز مواد ضد آبریزش بینی کودکان بخاطر ایجاد خواب آلودگی بسیار کمتر از است بزرگسالان است، یا آسپرین به علت ایجاد مشکلاتی برای کودکان تجویز نمی‌شود.

درمان خانگی سرماخوردگی

برای درمان خانگی سرماخوردگی نوشیدن یک و نیم لیتر آب یا بیشتر ( بسته به فعالیت ) لازم است. با خشک شدن مخاط باعث جذب بیشتر ویروس ها می شود و این یعنی طول بیماری بیشتر.

درمان سرماخوردگی با لیموترش

ترکیب لیموترش و عسل : خواص لیموترش و عسل (اَنگَبین – به فارسی) را نمی شود در یک مطلب جمع کرد. گلبول‌های سفید که مسئول از بین بردن ویروس‌ها هستند مصرف ویتامین C آنها 4 برابر بیشتر از سلول‌های دیگر بدن است. یک قاشق چایخوری لیمو و 2 قاشق چایخوری عسل را مخلوط و بخورید. تکرار این کار هر دو ساعت یکبار تاثیر قابل قبولی در رفع گلودرد دارد.

چایی لیمو : این ترکیب هم از جمع شدن خلط گلو جلوگیری می‌کند. ولی بهتر است لیمو را با آب ولرم بخورید اگر به چای طبیعی دسترسی ندارید.

نکته : لیمو را به همراه آب یا چای داغ میل نکنید زیرا خواص لیمو کم می‌شود.

شربتی عالی برای بهبود علائم سرماخوردگی

• بطری شیشه ای یک لیتری
• 3 الی 4 برش زنجبیل تازه
• 2 الی 4 حبه سیر رنده شده
• 2 الی 3 عدد لیموترش تازه
• و یک چهارم فنجان عسل طبیعی
• آب

همه ترکیبات این شربت دارای خواص ضد ویروسی و آنتی اکسیدانی بوده و در هنگام مبتلا شدن به سرماخوردگی و آنفولانزا این شربت به بهبود سریع تر شما کمک می کند. برای تهیه این شربت خوش طعم. سیرهای رنده شده را در یک بطری شیشه 1 لیتری بریزید و سپس زنجبیل را به آن اضافه کنید. روی آنها آب ولرم ریخته بطوری که روی مواد را بپوشاند، و تا 20 دقیقه با بستن درب بطری بگذارید بمانند. در مرحله بعدی آب لیمو ترش و عسل را اضافه می کنیم و تمام. این شربت را می توان گرم و می توان سرد مصرف کرد، ولی دقت کنید در قرار دادن این شربت در یخچال خودداری کنید.

خواص سیر بر درمان سرماخوردگی

یکی از بهترین های ضد سرماخوردگی و حتی آنفولانزا سیر است که با داشتن ترکیبات آلیون و آلیسین یک ضد ویروس تمام عیار است.

بهترین حالت بهره بردن از خواص و فواید سیر خام جویدن آن است یا درست کردن سوپ سیر، چرا که سیر سرخ شده بیشتر خواص خود را از دست می دهد. می توانید سیر را در سالاد، ماست و غذای خود رنده کنید. برای درست کردن سوپ سیر 3 یا 4 حبه سیر خرد کنید و در 250 میلی لیتر آب بجوشانید. این داروی معجزه گر می تواند سموم بدن را دفع و گرفتگی بینی و خلط گلو را رفع کند !

سیر هنگامی که پخته می‌شود برخی از خواص شگفت‌انگیز خود را از دست می‌دهد، بنابراین بهتر است که حتی‌الامکان به صورت خام مصرف شود. اگر مصرف خام آن برایتان دردسرساز است، سوپ سیر بپزید که بسیار آسان و سریع آماده می‌شود. ۳ تا ۴ حبه سیر را خرد کرده و در ۲۵۰ میلی لیتر آب بجوشانید. سوپ سیر سموم را از بدن شما دفع کرده و تمامی مخاط بینی و گلوی شما را باز می‌کند.

دمنوش زنجبیل

زنجبیل نیز حاوی ترکیبات ضد ویروسی است که در نابودی ویروس های سرماخوردگی و آنفولانزا موثر باشد.

2 یا 3 برش نازک زنجبیل و به ازای هر برش یک فنجان آب جوش + یک قاشق غذاخوری عسل را مخلوط و بگذارید روی اجاق تا 20 دقیقه به آرامی دم بکشد. البته ممکن است طعمی قوی یا تند داشته باشد.

دمنوش آویشن

آویشن نیز دارای فواید ضد باکتری و ویروسی است. می توانید 1 قاشق چایخوری آویشن را در یک لیوان آب جوش بریزید و به مدت 10 دقیقه دم بکشد. اضافه کردن یک قاشق عسل و لیمو ترش می تواند در درمان سریع گلودرد بسیار مفید باشد..

توجه: مصرف آویشن در زنان باردار باعث سقط جنین می شود و مادران باردار باید از مصرف آن خودداری کنند.

سوپ ها

بهترین نوع مواد غذایی برای بیماران سرماخوردگی انواع سوپ‌ها هستند که محققان می‌گویند سوپ یک ضد ویروس واقعی است. آنها بر این نظرند که سوپ با افزایش دمای بینی و گلو، شرایطی را فراهم می‌کند که محیط را برای رشد و انجام فعالیت‌های ویروسی نامناسب می‌کند. مواد و ادویه های درون سوپ مانند فلفل‌ها یا سبزیجات، مرغ و غیره همه دارای ترکیبات ضد ویروسی هستند.

فواید خوردن پیاز برای سرماخوردگی

پیاز همانند سیر خواص زیادی از جمله ضد عفونی کننده دارد. برای تسکین گلو درد، رفع خلط گلو، ترشحات برونشیتی و دیگر علائم سرماخوردگی پیاز را بپزید و بخورید. برای تهیه آن 100 گرم پیاز را که بهتر است از نوع قرمز باشد ( داشتن مواد آنتی اکسیدانی بیشتر) در 20 میلی لیتر آب به مدت 20 دقیقه بچوشانید. بعد از این مدت زمان آن را از یک صافی عبور دهید و 1 قاشق غذاخوری عسل را به آن اضافه و مجدد روی حرارت قرار می‌دهیم تا مانند شربت غلیظ شود. خوردن روزی 2 تا 6 قاشق چایخوری از این شربت برای بهبود سرماخوردگی بسیار مناسب است.

فواید بخور در درمان سرماخوردگی

در هنگام بسته شدن مجرای تنفسی می‌توان با استفاده از بخور دادن آنها را بدون استفاده از داروهای شیمیایی باز کرد. هنگام بخور گرفتن، رگ‌های خونی به علت دریافت گرما منبسط می‌شوند و گردش خون سریع‌تر می‌شود و در نتیجه واکنش سریع‌تر و بهتر سیستم ایمنی بدن را بدنبال دارد. کلا مواردی که موجب قرار گرفتن شما در معرض بخار می‌شوند مانند : حمام، سونا و بخور دادن صورت بسیار تاثیرگذار هستند.

فواید اسطوخودوس

گیاه اسطوخودوس یکی از گیاهان دارویی است که از دیرباز در طب سنتی کابرد داشته. اسطوخودوس خواص ضدعفونی کننده و ضدالتهابی دارد که ترشحات بینی را بهبود می‌دهد. بخور اسطوخودوس سه مرتبه در روز برای بهبود سرماخوردگی شدید مفید است. کافیست 5 قطره روغن اسطوخودوس به یک کاسه آب داغ اضافه و 15 دقیقه بخور دهید. برای سرماخوردگی خفیف روزی 1 مرتبه قبل از خوابیدن مفید است.

نکته : مادران باردار قبل از استفاده از اسطوخودوس با پزشک خود مشورت کنند.

خواص مریم گلی

استفاده از دمنوش مریم گلی برای درمان سرماخوردگی و گلودرد بسیار تاثیرگذار است. بعد از تهیه آن از عطاری های مجاز، در آب جوشانده و به مدت 10 دقیقه در آب جوش دم بکشد و بعد مقداری عسل به آن اضافه کنید تا طعم آن بهتر شود.

نکته : مادران باردار و مادران شیرده از مصرف مریم گلی در این دوره ها خودداری کنند.

روغن اکالیپتوس و سرماخوردگی

اکالیپتوس به طوری موثر با بیمارهای تنفسی مقابله می‌کند. به خاطر اینکه این گیاه ضدعفونی کننده و خلط آور است. خواص دارویی این گیاه مدیون ماده ای به نام اوکالیپتول است. این ماده به طور مستقیم روی سلول‌های برونشیت تأثیر می‌گذارد.

ترکیبات اکالیپتوس ترشحات ریوی را روان کرده و دفع آن‌ها را آسان‌تر می‌سازند. این گیاه التهاب مجاری تنفسی را درمان می‌کند. زمانی که سرما می‌خورید ۱۵ تا ۲۰ قطره روغن اکالیپتوس را در ۲۵ میلی گرم روغن مایع گیاهی ریخته و سینه‌تان را با آن ماساژ دهید. هر روز ۳ مرتبه این کار را تکرار کنید.

آب نمک و سرماخوردگی

شستشو دادن بینی با سرم شستشو یا آب نمک معمولی باعث تمیز شدن مجاری بینی و از بین رفتن خلط می‌شود. زمانی که مجاری تنفسی شستشو داده نشود شرایطی به وجود می‌آید که میکروب‌ها در مجاری تنفسی بیشتر شوند.

برای شستشوی مجاری تنفسی‌تان یک لیتر آب را با یک قاشق چای‌خوری پُر نمک (ترجیحا بدون ید) بجوشانید و بگذارید تا خنک شود. آب نمک را در مشتتان ریخته و وارد سوراخ‌های بینتان کرده سرتان را به عقب ببرید به طوری که آب نمک وارد مجاری بینی‌تان شود و مخاط را تمیز کند. هر روز این کار را چندین با تکرار کنید خواهید دید که به زودی علائم بیماری‌تان رفع خواهد شد.

گردآوری : وب سایت بروز – بیماری ها