استروئید چیست ؟
استروئید “steroid” یک چربی است که نوعی لیپید است و دارای 4 حلقه کربنی است که سیکلوهگزان 3 حلقه از آن و سیکلوپنتان (5 کربنه) 1 حلقه آن را تشکیل می دهند.
استروئید امروزه در ورزش بدنسازی و سایر ورزش ها برای پرورش اندام و حجیم کردن ماهیچه ها مورد استفاده قرار می گیرد و از دهه 1950 مورد توجه قرار گرفته است.
کلسترول مهمترین نوع استروئید در بدن انسان است که در بدن جانوران و گیاهان نیز دیده می شود. استروئیدها به صورت هورمونهایی همچون استروژن، تستسترون، و کورتیزول دیده میشوند.
طبقه بندی استروئیدها
برای بهتر طبقه بندی استروئیدها می توان از طبقه بندی بر اساس تعداد اتمهای کربن استفاده نمود :
- هجده کربنه مانند استرادیول
- بیست و هفت کربنه مانند کلسترول
- بیست و چهار کربنه مانند اسید کولیک
- نوزده کربنه مانند هورمونهای مردانگی مثل تستوسترون
- بیست و یک کربنه مانند هورمونهای زنانگی مثل پروژسترون
مصرف استروئیدها امروز به صورت غیر اصولی در حال گسترش است و به ویژه قشر جوان و در مردان بیشتر دیده می شود. مصرف بیش از حد این ماده میتواند به اعتیاد به آن منجر شود. بنابراین با دانستن خطرات ناشی از عوارض بد آن به پیشگیری از اعتیاد به این ماده جلوگیری نمائیم.
معرفی استروئیدهای آنابولیک
به مواد ترکیبی که به صورت مصنوعی توسط انسان ساخته می شوند و به صورت طبیعی در محیط وجود ندارند استروئیدهای آنابولیک گفته می شود. از لحاظ ساختار شیمایی استروئیدهاشباهت زیادی به هورمون های جنسی مردان (آندروژن) دارند که البته این هورمون در زنان نیز وجود دارد ولی به مقدار کمتر
عملکرد اصلی استروئیدها در بدن موجب رشد ماهیچه های بدن و رشد خصوصیات جنسی مردانه مانند کلفت شدن صدا و افزایش رشد موی صورت می شود.
برای اولین بار در دهه 1930 از استروئیدهای آنابولیک برای درمان بیماری هیپوگنادیسم استفاده شد، که این بیماری زمانی رخ می دهد که بیضه ها نمی توانند تستوسترون “Testosterone” کافی برای رشد طبیعی و کارکرد جنسی فرد تولید کنند.
از دیگر استفاده های استروئیدها در مصارف پزشکی می توان به :
رفع مشکلات جنسی، تقویت جسم افرادی که بر اثر بیماری هایی دچار ضعف جسمی شده اند مانند بیماری ایدز و درمان بلوغ دیررس و … در کل امروزه در ورزش بدنسازی برای عضله سازی مورد استفاده قرار میگیرد.
سوءمصرف استروئیدهای آنابولیک به قدر افزایش یافت که مصرف آنها از سوی کمیتههای ورزشی غیرقانونی شناخته شد و از لحاظ مقررات توزیع در ردیف مواد مخدر قرار گرفتند. امروزه نیز گاهی استروئیدهای آنابولیک از سوی پزشکان برای درمان برخی کمخونیها و یا اختلال در ترشح هورمون تستوسترون در مردان تجویز میشود. اما این کاربردها محدود بوده و بیشتر استروئیدها بهصورت غیرقانونی مصرف میشوند. اغلب استروئیدهایی که در اختیار مصرفکنندهها قرار میگیرند، بهصورت قاچاق وارد کشور شده و یا در آزمایشگاههای غیرمجاز ساخته میشوند.
انواع استروئید
استروئیدها در انواع شکل و اسم و رنگ مختلفی وجود دارند مانند قرص و آمپول که از طریق تزریق یا خوراکی مورد استفاده قرار می گیرند. البته امروزه ژل و کرم های استروئیدی نیز برای مالیدن روی پوست وجود دارد. به طور کلی می توان گفت 100 نوع استروئید آنابولیک وجود دارد که هر کدام تاثیرات خود را دارند و درجه اثرگذاری برای ماهیچه سازی در آنها متفاوت است.
متاسفانه دوز مورد استفاده افراد بویژه افرادی که در ورزش پرورش اندام هستند 10 تا 100 برابر بیش از حد مجاز مصرف آنهاست.
ترکیبات استروئیدهایی که به شکل خوراکی مصرف می شوند :
- فلوکسی مسترون (Holestin)
- متان دیتون (Dianabol)
- متیل تستسترون (Android)
- میبولرون (Drops Cheque)
- اوکساندرولون (Anavar)
- اوکسی متولون (Mestoranum)
- استانوزولول (Winstrol)
ترکیبات استروئیدهایی که به شیوه عضلانی تزریق می شوند.
- ناندرولون دکانوئیت (Durabolin-Deca)
- ناندرولون فنپروپیوئیت (Durabolin)
- متنولون انانتیت (Depot Primobolan)
- بولدنون آندوسیلنات (Equipose)
- استانزولول (V-Winshrol)
- ترکیب استرهای تستسترون (Sustonon)
- تستسترون سیپیونات
- تستسترون انانتیت (Delatestrip)
- تستسترون پروپیوئیت (Testoriran)
- تستسترون آندکانوئیت (Android)
- استات ترنبولون (Finajet)
- کربنات هگزاهیدروبنسیل (Parabolan)
متاسفانه باورهای غیرعلمی زیادی در مورد مصرف استروئیدها وجود دارد. بعضی افراد برای رسیدن به نتیجه مطلوب خود از روش های خود ساخته استفاده می کنند، مانند استفاده از چند ترکیب استروئیدی در دوره های 6 تا 12 هفته ای و به باور آنها مصرف یک استروئید به تنهایی درست عمل نمی کند.
این افراد با رسیدن به نیمه دوره خود مصرف را کمتر می کنند و در نهایت با پایان یافتن دوره مصرف آنها قطع می شود. آنها باور دارند که با استفاده از این روش سیستم هورمونی بدن به حضور استروئیدها عادت نمی کند و از اعتیاد به این مواد و عوارض جانبی مصرف استروئیدها جلوگیری به عمل می آورند که البته این باورها هیچ دلیل علمی ندارند و پذیرفته شده نیستند.
میزان ماندگاری استروئیدها در بدن
بعد از مصرف استروئیدها آنها وارد سیستم گردش خون می شوند و توسط اندام های مختلف بدن مانند قلب و ماهیچه ها جذب می شوند و به علت جذب کند آنها مدت زمان زیادی در بدن شخص وجود دارند. استروئیدها پس از ورود به اندامها، وارد سلولهای آن شده و با چسبیدن به پروتئین موجود در مایع درون سلولی، خود را به هسته آن میرسانند. سپس روی کارکرد اغلب اندامها اثر گذارده و میتوانند کبد، کلیهها، قلب و مغز تحت تأثیر قرار دهند.
برای تشخیص مصرف استروئیدها از طریق آزمایش ادرار به راحتی می توان این موضوع را حتی پس از گذشت 3 تا 6 ماه متوجه شد.
علت مصرف استروئیدها
متاسفانه بیشتر علت مصرف استروئیدها مربوط به ورزش بدنسازی به علت عدم اعتماد به نفس در خیلی از جوانان است. آنها می خواهند در سریع ترین زمان و با کمک گرفتن از این روش های غیر طبیعی و با زحمت کمتر شکل مصنوعی به بدن خود بدهند و نکته جالبتر اینکه قیمت انواع استروئیدبالاست و علاوه اگر برای مدتی دست از ورزش بردارند بدنشان به حالت قبل برمیگردد و به اصطلاح بادشان میخوابد! و تمام هزینه ها و زمانی که برای آن گذاشته اند به هیچ می رود.
برخی افراد نیز که به بیماری هایی مثل ایدز مبتلا شده اند برای جبران ضعف جسمی خود از آنها استفاده می نمایند و برخی دیگر از افردا برای بهبود رابطه جنسی خود از این مواد استفاده می نمایند ولی از مضرات آن بی خبر هستند.
عوراض مصرف استروئیدها
استروئیدهای آنابولیک موجب رشد سریع عضلات و ماهیچه ها می شود و قدرت بدنی را افزایش می دهد، در عوض عوارض جانبی خود را به جای می گذارد از جمله :
- کلفت شدن صدا
- چروکیده شدن سینهها
- نامنظم شدن دورههای قاعدگی
- رویش موهای زائد در بدن بهویژه در صورت
- احتمال ابتلا به نارساییهای کبدی و کلیوی
- بزرگ شدن کلیتوریس و اختلال در کارکرد جنسی
- بیماری های پوستی؛ آکنه ککمک و طاسی زود رس
- احتمال ایجاد لخته های خونی و مختل شدن خونرسانی
- افزایش احتمال ابتلا به بیماری های قلبی عروقی و سکته
- ابتلا به ناراحتی پروستات که می تواند منجر به سرطان شود
- ایجاد تورم و یا کیست عفونی در کبد و خونریزی داخلی و مرگ
- تداخل در کارکرد آلت تناسلی و کاهش حجم بیضه و آلت تناسلی
- در کودکان در حال رشد می تواند موجب رشد دردناک حجم آلت تناسلی شود
رشد استخوان ها در بدن به میزان ترشح طبیعی هورمون تستوسترون مربوط می شود که وقتی این ترشح هورمون به حد مناسب خود برسد رشد استخوانی متوقف می شود. با مصرف استروئید در دوران نوجوانی و به دلیل ساختار مشابه هورمون تستوسترون و استروئیدها این امکان وجود دارد که این پیام به بافت های استخوانی ارسال شود که میزان تستوسترون در حد مناسب خود قرار دارد و رشد آنها را متوقف کند و بدین شکل استخوان های فرد ریز میمانند.
آیا مصرف استروئیدها موجب افزایش قدرت بدنی می شود؟
با توجه به مطالب قبلی میتوان گفت استروئیدها با رشد سریع و مصنوعی به عضلات موجب افزایش حجم و نیرو در فرد میشوند ولی با اختلال در سیستم ایمنی بدن موجب آسیب پذیر بودن بدن در برابر مریضی و عفونتها میشود و موجب اختلال در رشد استخوان در نوجوانان و احتمال پوکی استخوان در بزرگسالان و همچنین احتمال ابتلا به سرطان شود.
آیا مصرف استروئیدها موجب اختلالات رفتاری و روانی می شود؟
عوارض مصرف استروئیدها یکی از نکات مورد توجه پزشکان است زیرا موجب ایجاد حالت و واکنش های ناخواسته در افراد می شود که در همانند داروهای روانگردان میباشد. ایجاد حالت سرخوشی و نئشگی و احساس حالت پیش فعالی در مراحل اولیه مصرف و تبدیل شدن این حالت ها به خشم، احساس خصمانه، اضطراب، برانگیختگی، افسردگی در مراحل بعدی آن می شود.
ایجاد حالت شادی و خوشحالی کاذب بین 2 تا 15 درصد از آنها رخ می دهد و ابتلا به اختلالات روانپریشی درصد کمتری را شامل می شود. عوارض مصرف استروئید می تواند در جوانان موجب افزایش خشونت و جرم کاذب شود. احساس قدرت مصنوعی کاذب در این افراد موجب احساس بزرگ بینی و روان پریشی در رفتارهای آنان در جامعه شود.
تاثیر استروئیدها بر روی مغز
این نکته را یادآور می شویم که ترشح هورمون تستوسترون به صورت کاملا طبیعی در بدن صورت می پذیرد و این فرایند توسط هیپوتالاموس که دسته ای از سلول های مغزی بشمار می آید تنظیم می شود. استروئیدها با ایجاد اختلال و تاثیر گذاری بر این بخش از مغز، عملکردهای طبیعی هورمونی را به هم میریزند و موجب بروز واکنش های عصبی و روانی در فرد می شوند.
استروئید آنابولیک بر روی سیستم لیمبیک مغز اثر می گذارند که یکی از بخش های مرتبط به تنطیم هیجانات و قسمت حافظه و یادگیری است.
در واقع می توان گفت از عوارض مصرف استروئید کاهش قدرت یادگیری و اختلال در حافظه فرد است و می تواند موجب ایجاد حالت های : افسردگی، پرخاشگری، تحریک پذیری و بی قراری و هیجانات کاذب و غیرقابل کنترل در فرد مصرف کننده شود.
تاثیر استروئید بر روی میل جنسی
همانطورکه اشاره شد یکی از تاثیرات استروئیدها حجم دهی به بدن است که این مورد بر روی قسمت های جنسی زن و مرد نیز تاثیرگذار است که در ظاهر همه چیز خوشایند به نظر می رسد، ولی عوارض جانبی استروئیدها را نمی توان نادیده گرفت.
مصرف استروئیدها می تواند به علت مشابه بودن با هورمون های جنسی مردان، موجب ناباروری در مردان و زنان نیز شود. استروئیدها با تاثیرگذاری بر روی سیستم هورمونی بدن موجب ضعیف شدن بیضه ها و کاهش تعداد اسپرم ها در مردان شود.
در زنان می تواند موجب اختلال در عادت ماهیانه و تغییر اندازه سینه و آلت آنها شود که روی میل جنسی آنها اثر منفی داشته باشد و همچنین ناباروری.
استروئیدها و دوران بارداری
یکی از نکاتی که پزشکان به مادران باردار توصیه می کنند عدم مصرف هرگونه مواد یا دارو مانند استروئیدهای آنابولیک در دوران بارداری است چراکه می تواند عوارض دائمی بر روی جنین در حال رشد بگذارد.
از تاثیرات منفی استروئید ها در دوران بارداری این است که می تواند موجب ایجاد ویژگی های پسرانه در اندام جنین دختر یا خصوصیات جنسی ثانوی در جنین پسر شود.
از دیگر عوارض استروئید ها می توان به رشد نارس جنین یا زایمان زودرس شود.
اگر فردی بخواهد مصرف استروئیدها را ترک کند، چه باید بکند؟
استروئیدها همانند مواد مخدر قدرت وابستگی بالایی دارند و قطع ناگهانی آنها می تواند عوارض جانبی شدیدی را به همراه داشته باشد از جمله افسردگی شدید و یا آسیب زدن به خود و اطرافیان و یا حتی خودکشی. برای ترک استروئید حتما می بایست با مشورت با پزشک انجام پذیرد. دقت نمایید حتما می بایست با افراد متخصص در مورد ترک آن مشاوره داشت زیرا عوارض جانبی ترک این ماده می تواند تا پس از یک سال نیز وجود داشته باشد.
با آموزش می توان رفتارهای ناشی از ترک استروئید را کنترل کرد و داروهایی که به منظور ترک استروئید استفاده می شود به منظور بازگردانی سیستم هورمونی بدن به وضعیت طبیعی آن تجویز میگردند. ممکن است داروهایی نیز برای کنترل علائم دوران محرومیت از استروئیدها مثل افسردگی، سر درد و دردهای ماهیچهای و مفصلی برای بیمار درنظر گرفته شود. برخی از بیماران که نشانههای رفتاری شدید دارند، ممکن است تحت رفتار درمانی نیز قرار بگیرند.
گردآوری : وب سایت بروز – سلامت جسمی
استروئید در بدنسازی, انواع استروئیدها, فواید استروئید, قرص استروئید, استروئید خوراکی, عوارض استروئید, استروئید آنابولیک, استروئید در بدنسازی چیست