بیماری ام اس
بیماری ام اس (Encephalomyelitis disseminata یا Multiple sclerosis)، با ناتوان کردن مغز و نخاع باعث از دست دادن کنترل اعضای بدن می شود؛ مانند از دست دادن دید و تعادل و حواس (بی‌حسی). بیماری ام اس از دسته بیماری های خود ایمنی است و سیستم دفاعی بدن به اشتباه به بافت های بدن حمله می کنند. مغز و نخاع دو قسمت مهم کنترل سیستم مرکزی اعصاب هستند که در این حمله اشتباهی باعث فلج شدن و از کارافتادگی اعضای حیاتی بدن می شوند.
بیماری ام اس
از جمله بیماری های خود ایمنی : دیابت نوع 1, التهاب رگ, پسوریازیس, لوپوس و آرتریت روماتوئید و … هستند که تا اکنون 80 نوع از بیماری‌های خود ایمن شناسایی شده است.
سیستم مرکزی اعصاب, که وظیفه انتقال پیام‌ها بین مغز و اجزای بدن را برعهده دارد، از میلیون‌ها عصب تشکیل شده است. سیستم مرکزی اعصاب با لایه‌ای محافظ بنام myelin (نوعی چربی) پوشانده شده است که از تداخل اعصاب باهم جلوگیری می‌نماید(مانند لایه محافظ سیم‌های الکتریکی).
با آسیب دیدن چربی‌های محافظ سیستم مرکزی اعصاب توسط حمله اشتباهی بدن!، انتقال پیام را توسط اعصاب، با مشکل روبرو می‌کند و کنترل مغز بر بدن از دست می رود و بدن کاملا بی اراده و فلج می شود!.
درمان بیماری ام اس
متاسفانه راهکار قطعی برای درمان ام اس نیست ولی با مراقبت می‌توان از پیشرفت بیماری ام اس و حملات آن کاست. در آمریکا حدود 400.000 آمریکایی درگیر این بیماری هستند و در زنان 2 تا 3 برابر مردان بیشتر است. زمان خطر ابتلا به این بیماری در بین نوجوانی و 50 سالگی است.
انواع بیماری ام اس
- نوع عود كننده_ فروكش كننده
- نوع پيشرونده_ اوليه
- نوع پيشرونده_ ثانويه
- نوع پيشرونده_ عود كننده
علایم ابتلا به بیماری ام اس
علائم ابتلا به ام اس در بین افراد یکسان نیست. ms بیماری چند فاکتوری است و عوامل محیطی، ژنتیک و گاها ویروس‌ها می‌توانند در ابتلا به آن نقش‌آفرینی کنند. از علائم مختلف آن می توان به :
- رخ دادن شک الکتریکی هنگام بعضی حرکات خاص سر به‌خصوص به هنگام خم کردن گردن رو به پایین (علامت لرمیت)
- نشانه های حسی مانند؛ سوزن سوزن شدن در دست یا پاها، گزگز یا خواب رفتگی اندام ها
- مشکلات ذهنی، ازجمله فراموشی و یا عدم تمرکز
- ضعف یا بی حسی یکی یا تعدادی از اعضای بدن
- خواب رفتگی اعضای بدن با احساس درد
- لرزیدن اندام های بدن و عدم هماهنگی
- عدم عملکرد صحیح مثانه و روده ها
- سرگیجه و گیجی
- مشکلات جنسی
- صرع یا بیهوشی
- خستگی زیاد
- افسردگی
- لکنت زبان
- حساسیت به گرما در افراد مبتلا به ام اس عادی بوده و کمی افزایش دمای بدن می‌تواند محرک و یا بدترکننده بیماری ام اس باشد.
بعضی از افراد مبتلا به نوع خوش‌خیم این بیماری بوده و بعد از حمله اولیه دچار حمله دیگری نشده و بیماری‌شان پیشرفت نمی‌کند.
دلایل ابتلا به ام اس
در مورد بیماری ام اس اطلاعات کمی در اختیار است ولی بعضی از دانشمندان معتقدند ترکیبی از ژنتیک و چیزی در محیط زیست می‌تواند باعث ابتلا به این بیماری شود. فاکتور های محیطی می توان به استرس (فشارهای سنگین روحی یا فیزیکی)، کمبود ویتامین 3D به دلیل در معرض تماس نور خورشید قرار نگرفتن به مدت کافی، تروما و عفونت های ویروسی اشاره کرد.
افراد بیشتر در خطر ابتلا به بیماری ام اس
- زنان دو برابر بیشتر از مردان در خطر ابتلا به بیماری ام اس قراردارند.
- افردیکه در سنین ۲۰ تا ۴۰ سالگی قرار دارند در بیشترین خطر هستند.
- عفونت ها و ویرس های خاص از جمله ویروس ابشتاین بار می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد.
- در صورتی که از نزدیکان شخص مانند پدر و مادر یا برادر و خواهر به این بیماری مبتلا باشند، خطر ابتلای شخص 1 تا 3 درصد افزایش پیدا می‌کند.
- ام اس در افرادی که در آب‌وهواهای معتدل زندگی می‌کنند شایع‌تر است.
- در کشورهای اروپایی و کانادای جنوبی، آمریکای شمالی، نیوزلند و استرالیای جنوبی و مناطق جغرافیایی خاص خطر ابتلا به این بیماری بیشتر از دیگر مناطق جهان است.
- برخی از ویروس‌ها مانند اپشتین بار، که باعث مونونوکلئوز عفونی می‌شود.
- نژادهای آسیایی , آفریقایی یا بومی آمریکا کمتر از افراد سفیدپوست خانواده های ساکن اروپای شمالی در خطر ابتلا به بیماری ms هستند.
- استعمال دخانیات
- داشتن بیماری های خودایمنی مانند دیابت نوع1, بیماری التهابی روده و تیروئید هستید بیشتر در خطر ابتلا به این بیماری هستید.
عوارض ابتلا به بیماری ام اس(MS)
چگونگی درمان بیماری ام اس با دارو
تابه‌حال هیچ روش درمانی برای کند کردن روند پیشرفت ام اس پیش‌رونده‌ی اولیه مفید واقع نشده است. برای ام اس عودکننده فروکش‌کننده، روش‌های اصلاحی زیادی وجود دارند. روش‌های درمانی برای ام اس عودکننده فروکش‌کننده عبارت‌اند از:
- اینترفرون بتا : این داروها، ازجمله رایج‌ترین داروهای تجویزشده برای درمان ام اس می‌باشند. این داروها به زیر پوست و یا درون عضلات تزریق‌شده و می‌توانند تعداد و شدت حملات بیماری را کاهش دهند.
- گلاتیرامر استات (کوپاکسون): این دارو می‌تواند از حملات سیستم ایمنی به غلاف میلین جلوگیری کرده و باید در زیر پوست تزریق شود.
- دی متیل فومارات (تکفیدرا): این داروی خوراکی دو بار در روز، می‌تواند حملات را کاهش دهد.
- فینگولیمود (گیلنیا): این داروی خوراکی یک بار در روز، تعداد حملات را کاهش می‌دهد.
- تریفلونومید (آباگیو): این داروی خوراکی یک بار در روز، می‌تواند تعداد حملات را کاهش دهد.
- ناتالیزوماب (تیسابری): این دارو به‌منظور ممانعت از حرکت سلول‌های ایمنی آسیب‌زا از جریان خون به سمت مغز و نخاع، طراحی‌شده است. این دارو می‌تواند به‌عنوان خط مقدم درمان برای افراد مبتلا به ام اس شدید، و به‌عنوان خط دوم درمان برای دیگر افراد استفاده شود.
- آلمتوزوماب (لمترادا): این دارو با هدف قرار دادن نوعی پروتئین بر روی سطح سلول‌های ایمنی، آن‌ها را دست‌خالی کرده و موارد عود ام اس را کاهش می‌دهد.
- میتوزانترون : این داروی تضعیف‌کننده‌ی سیستم ایمنی، می‌تواند برای قلب مضر بوده و همچنین در ایجاد سرطان خون نقش دارد. درنتیجه استفاده از آن برای درمان ام اس بسیار محدود است. میتوزانترون معمولاً تنها برای درمان موارد شدید و پیشرفته‌ی ام اس مورداستفاده قرار می‌گیرد.
تغییر سبک زندگی در پیشگیری از بیماری ام اس
مدیتیشن، یوگا، ماساژ، رژیم غذایی مناسب، طب سوزنی، و تکنیک‌های آرامش بخشی می‌توانند سلامت عمومی ذهنی و جسمی را بهبود بخشند ولی تحقیقات کمی کارایی آن‌ها در مدیریت علائم ام اس را تائید کرده‌اند.
- داشتن خواب و استراحت کافی از خستگی و بی حالی زیاد شما را دور نگه میدارد.
- به اندازه کافی استراحت نمایید، اینکار باعث می‌شود کمتر احساس ضعف و خستگی نمایید.
- ورزش مداوم یعنی زندگی سالم. پیاده‌روی، شنا، کاهش وزن و سایر فعالیت‌های متعادل به شما در تقویت عضلات، مثانه و روده و همچنین حفظ تعادل شما کمک می‌نماید.
- گرما یکی از دوستان بیماری ام اس است. با حمام آب خنک و یا شنا در آب خنک گردش خون را در بدنتان بیشتر کنید و سلامتی و شادابی را به پوست خود هدیه کنید.
- رژیم غذایی مناسب بدور از غذاهای چرب و مضر. افزایش مصرف میوه و سبزیجات و غذاهای آب پز.
- کاهش استرس در عدم شدت بیماری مفید است.