انبه (نام علمی: Mangifera) میوهای گرمسیری و گیاه آن از سردههای تیرهٔ پستهایان است. خاستگاه انبه شبه جزیرهٔ هند، پاکستان، بنگلادش و آسیای جنوبشرقی است. این درخت امروزه در بسیاری از کشورهای گرمسیری پرورش داده شده و در سراسر دنیا صادر میشود. میوهٔ انبه علاوه بر مصرف خوراکی، آشپزی و آبمیوهگیری، به عنوان طعمدهنده، رنگدهنده و عطر کاربرد دارد. برگهای درخت انبه نیز مورد استفادههای زینتی قرار میگیرد.مشخصات میوه انبه
درخت انبه قد بلندی دارد و ممکن است به ۳۵ تا ۴۰ متر برسد. قطر قسمت شاخ و برگدار آن نیز میتواند به ۱۰ متر برسد. عمر این درخت طولانی است و برخی از درختهای انبه با وجود ۳۰۰ سال سن هنوز میوه میدهند.
رنگ برگهای درخت انبه در ابتدا و پس از جوانه زدن نارنجی مایل به صورتی است، که با گذشت زمان به رنگ قرمز تیره، و سپس سبز تیره در میآید. شکوفههای انبه کوچک و سفیدرنگ به صورت خوشههای ۱۰ تا ۴۰ سانتیمتری هستند. هر شکوفه ۵ گلبرگ، ۵ کاسبرگ و ۵ پرچم دارد، و رایحهای همچون موگهٔ بهار دارد.
رسیدن میوهها حدود ۳ تا ۶ ماه طول میکشد. وزن انبهها میتواند بین ۵۰۰ گرم تا ۲٫۵ کیلوگرم باشد. رنگ و اندازهٔ انبههای رسیده با توجه به محیط و نور متغیر است. میوهٔ رسیده میتواند زرد، نارنجی، قرمز یا سبز باشد. به هنگام رسیدن میوهها بوی شیرهٔ ملایمی میدهند و با فشار ملایمی فرو میروند. در وسط میوه هستهٔ درشتی است که با توجه به نوع درخت میتواند صاف یا دارای رشته و فیبرهایی در گوشت میوه باشد. گوشت میوه به رنگ زرد تیره و شیرین است. طعم انبهها با توجه به گونهشان بسیار متفاوت است. به علاوه، با توجه به نوع میوه یا این که بیش از حد رسیده باشد، گوشت آن میتواند صاف یا رشتهرشتهای باشد.
پرورش میوه انبه
درخت انبه از هزاران سال پیش در شبهجزیرهٔ هند پرورش داده میشد و بین قرن پنجم و چهارم پیش از میلاد به آسیای شرقی رسید. از سدهٔ دهم میلادی، انبه توسط اعراب به شرق آفریقا، و سپس به برزیل، کارائیب و مکزیک برده شد.
امروزه یکدوم کل محصولات انبه به کشور هند تعلق دارد. علاوه بر این کشور، انبه در آمریکای شمالی، مرکزی، جنوبی، کارائیب، جنوب و مرکز آفریقا، استرالیا، چین، پاکستان و آسیای جنوبشرقی پرورش داده میشود. این گیاه به آسانی پرورش داده میشود.
با وجود این که هند بزرگترین تولیدکنندهٔ انبه در جهان است، کمتر از یکدرصد از صادرات جهانی را به خود اختصاص میدهد. در سال ۲۰۰۴، تولید جهانی انبه ۲۶٫۳ میلیون تن بود، و به این ترتیب رتبهٔ ششم را در تولیدات جهانی میوه به خود اختصاص داد (پس از موز، انگور، پرتقال، سیب و موز سبز). ۸۹ کشور تولیدکنندهٔ انبه هستند.
انبه در ایران
بیشترین سطح زیر کشت انبه در ایران به استان هرمزگان اخصاص دارد. انبه در ایران در سواحل دریای عمان، مناطق راسک، سرباز، قصرقند، نیک شهر، دشتیاری وچابهار در سیستان وبلوچستان وهمچنین در استان هرمزگان در شهرستانهای میناب، رودان، بندرعباس وحومه آن وجاسک کشت شده است، در شهرستان حاجی آباد هرمزگان نیز درختان انبه بارور یافت میشوند. قدمت کشت این درخت در استان هرمزگان به بیش از ۳۰۰ سال میرسد، انبه همچنین در استان کرمان در شهرستانهای جیرفت وکهنوج کشت گردیده است.
مصرف میوه انبه
انبه در سراسر جهان مورد استفادهٔ خوراکی قرار میگیرد. برای مصرف میوه پوست آن جدا میگردد، چرا که حاوی موادی تحریککننده برای معده است. انبه در انواع سالادها، نوشیدنیها، آب میوهها، شربتها و بستنیها استفاده میشود. از آن برای درست کردن مربا، انواع شیرینی، تارت، کیک و پورهٔ میوه نیز استفاده میشود.
در برخی از کشورها از انبه برای پخت غذاهای اصلی نیز استفاده میشود. در جزایر موریس و رئونیون از انبه سسی تهیه میگردد که در کنار غذاهای گوشتی مصرف میشود. در بسیاری از غذاهای محلی و چاشنیهای هندی از انبهٔ رسیده استفاده میشود. در مکزیک نیز از انبه برای تهیهٔ بعضی از انواع سس چیلی استفاده میگردد.
ارزش غذایی و خواص انبه
انبه میوهای سرشار از فیبر، ویتامین ث، ویتامین آ و آنتیاکسیدان است. این میوه موجب تقویت دستگاه گوارش و کلیه نیز میشود، و به علت آهن فراوانی که دارد از آنمی جلوگیری میکند.
انبه (ارزش غذایی برای ۱۰۰ گرم) |
|||
آب: ۸۲٪ تا ۸۳٫۵٪ | فیبر: ۱ تا ۲٫۳ گرم | ارزش غذایی: ۵۶ تا ۷۰ کیلوکالری | |
پروتئین: ۰٫۵ تا ۰٫۶ گرم | لیپید: ۰٫۱ تا ۰٫۳ گرم | کربوهیدرات: ۱۳٫۴ تا ۱۷ گرم | کربوهیدرات ساده (قند): ۱۴٫۸ گرم |
مواد معدنی | |||
پتاسیم: ۱ تا ۱۵۰ میلیگرم | فسفر: ۲۲ تا ۲۵ میلیگرم | کلسیم: ۲۰ تا ۲۲ میلیگرم | منیزیم: ۸ تا ۹ میلیگرم |
سدیم: میلیگرم | آهن: ۰٫۱۳ میلیگرم | روی: ۰٫۰۴ میلیگرم | منگنز: ۰٫۱۶ میلیگرم |
ویتامین | |||
ویتامین ث: ۲۲ تا ۱۰۰ میلیگرم | ویتامین ب۱: ۰٫۱ تا ۰٫۳۲ میلیگرم | ویتامین ب۲: ۰٫۱ تا ۰٫۴ میلیگرم | ویتامین ب۳: ۰٫۴ تا ۰٫۶ میلیگرم |
ویتامین ب۵: ۰٫۱۳ تا ۰٫۱۶ میلیگرم | ویتامین ب۶: ۰٫۰۵ تا ۰٫۱۳ میلیگرم | ویتامین ب۹: ۰٫۰۴ تا ۰٫۰۵ میلیگرم | ویتامین ب۱۲: میلیگرم |
ویتامین آ: ۳ تا ۴٫۱۳ میلیگرم | کاروتن: ۰٫۴۴ میلیگرم | ویتامین ای: ۱٫۸ میلیگرم | ویتامین کا: میلیگرم |
منبع : fa.wikipedia.org
بازنشر » berroz.com